- De Schijf van Vijf en Fruit, hoe zit dat nu precies?
De Schijf van Vijf is in Nederland geïntroduceerd als de visuele voorstelling van de richtlijnen voor een gezond eetpatroon. Sinds 1953 wordt de schijf in Nederland gebruikt in de voorlichting over goede en gezonde voeding, gericht op het grote publiek; lees de Nederlandse bevolking.
Het achterliggende idee van deze Schijf van Vijf is dat er uit elk van de vijf vakken met voedingsgroepen, iedere dag een keuze wordt gemaakt, en dat die keuzes verwerkt worden in de maaltijden verdeeld over de dag – ontbijt, tussendoortje, lunch, tussendoortje, diner/avondeten en eventueel een avondsnack! De eerste schijf van vijf bestond uit de onderstaande voedingsgroepen:
- Melk en melkproducten
- Groente, fruit, aardappelen
- Vlees, vis, kaas, eieren en peulvruchten
- Vetten
- Graan en graanproducten zoals brood
In 1981 werd deze eerste schijf van vijf vervangen door de Maaltijdschijf en in 1991 door de Voedingswijzer.
In 2004 werd de eerste Schijf van Vijf herzien en met vernieuwde voedingsgroepen opnieuw in gebruik genomen:
- Groente en fruit
- Brood, pasta, peulvruchten en aardappelen
- Zuivel, vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers
- Vetten en olie
- Vocht
Ook werden er vijf regels of aanbevelingen bij aangegeven:
- Eet gevarieerd
- Eet niet te veel en beweeg
- Gebruik minder verzadigd vet
- Eet veel groente, fruit en brood
- Ga veilig met voedsel om
In 2016 kwam er een herziende uitgave van de Schijf van Vijf. Er wordt in deze uitgave gewerkt met specifieke producten in plaats van productgroepen en voedingsstoffen:
- Dranken
- Groente en fruit
- Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei
- (Zachte of vloeibare) smeer- en bereidingsvetten
- Granen (bij voorkeur in volkorenproducten), brood en aardappelen
De belangrijkste regels of aanbevelingen die hierbij aangegeven zijn:
- Eet kleinere porties
- Niet te veel suiker
- Niet te veel zout
- Niet te veel verzadigd vet
Deze herziende Schijf van Vijf is gebaseerd op de in 2015 verschenen Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad. Hierin wordt gesteld: "Een verschuiving in de richting van een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon is bevorderlijk voor de gezondheid. Ook vermindering van de consumptie van suikerhoudende dranken is van belang. Goede alternatieven zijn thee en gefilterde koffie (zonder suiker), en ook water."
Aan de hand van deze richtlijnen werd een wetenschappelijk artikel geschreven “The Dutch Foodbased dietary guidelines” dat in augustus 2016 werd gepubliceerd.
Zoals we weten staat Fruit dus in de Schijf van Vijf, zoals je in de afbeelding aan het begin van dit stuk kunt zien, samen met groente in 1 vak!
Er wordt verteld dat je als aanbeveling 2 porties fruit (en daarnaast 2 porties groente) moet eten per dag! Waarbij elk portie 200 tot 250 gram behoort te zijn!
Vergis je niet in fruitdrinken, zoals vruchtensap of verpakte vruchtensmoothies, als vervanger van een portie fruit. Deze fruitdranken bevatten bijna net zoveel suikers als frisdranken en daarnaast zitten er veel minder vezels en voedingsstoffen in. En die hebben wij als mensen echt nodig, vezels en voedingsstoffen!
Behalve zelf versgeperst sap via een sapcentrifuge of (sinaasappel) pers, of zelf gemaakte vruchtensmoothies in een Nutribullet of blender, zijn de meeste sappen die je koopt in de winkel dus niet goed om te drinken vanwege al die suikers!